Phân khúc SUV điện ở Trung Quốc đang ngày càng trở nên chật chội, thậm chí có thể ví như không còn chỗ nhúc nhích. Chỉ trong tháng 4, ít nhất 20 mẫu xe mới của cả các thương hiệu nội địa cũng như nước ngoài ra mắt, nâng tổng số SUV điện ở quốc gia Đông Á lên hơn 90 xe. Trong khi đó, ở Việt Nam hiện mới chỉ có vài dòng SUV điện như VinFast VF 5, 8, 9 hay Audi e-tron.

Sự đông đúc và dư thừa dẫn tới tình trạng dồn ép về giá bán cũng như các giao dịch ký quỹ ngay tại thị trường nội địa cũng như khi xuất khẩu.

Các hãng xe điện ở Trung Quốc đã làm theo Tesla, giảm giá xe điện, khiến phân khúc này lấn sang doanh số của dòng xe động cơ đốt trong khi khoảng cách giữa mức giá giao dịch cũng như công nghệ của hai phân khúc ngày càng thu hẹp.

Xu hướng sẽ tiếp tục lan rộng khi xuất khẩu xe SUV điện sản xuất ở Trung Quốc đang tăng trưởng mạnh mẽ.

"Chúng ta đang chứng kiến Trung Quốc xuất khẩu rất nhiều xe điện bởi thị trường nội địa siêu cạnh tranh. Điều này thực tế giống như một chiếc van điều áp", Tu Le, nhà sáng lập của hãng tư vấn Sino Auto Insights có trụ sở ở Bắc Kinh, chia sẻ.

Phân khúc SUV đã tăng mạnh tại Trung Quốc trong một thập kỷ qua và giờ đây chiếm gần 40% tổng doanh số toàn thị trường, với hơn 400 mẫu SUV thuộc mọi phiên bản nhiên liệu.

Trong 2022, số xe SUV sản xuất ở Trung Quốc bán ra nhiều bằng tổng doanh số xe con ở châu Âu, tức hơn 11 triệu chiếc.

Sự phổ biến của dòng SUV điện bùng nổ từ khi Tesla giao mẫu Model Y lắp ráp nội địa cách đây hai năm ở Trung Quốc, biến đây trở thành một trong những phân khúc tăng trưởng nhanh nhất ở thị trường ôtô lớn nhất thế giới.

Cả các thương hiệu nội địa và nước ngoài đều có xe mới ra mắt tại triển lãm ôtô Thượng Hải hồi tháng 4. Những hãng xe lâu năm như Volkswagen, BMW và Toyota đều đang nhờ vào các mẫu SUV điện mới để tăng doanh số ở Trung Quốc.

Các startup Trung Quốc, Xpeng và Nio, có 6 mẫu SUV, trong khi Aion - thương hiệu thuộc GAC - cũng đẩy mạnh việc phát triển và sản xuất SUV điện.

Với hơn 90 sản phẩm, phân khúc SUV điện ở Trung Quốc đạt doanh số 1,5 triệu xe trong 2022, với top 10 chiếm 84% tổng doanh số - kết quả được Reuters phân tích từ dữ liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc (CAAM).

Trong 2020, trước khi Tesla bắt đầu sản xuất Model Y ở Trung Quốc, thị trường này có 76 mẫu SUV điện, với doanh số trung bình mỗi năm chỉ khoảng 3.000 xe.

Dù những lần tăng nhẹ giá bán gần đây, tại Trung Quốc, Model Y vẫn rẻ hơn 20% so với hồi đầu tháng 10/2022, trong khi hãng xe Mỹ vật lộn với việc tăng lượng hàng trong kho.

Xpeng, Leapmotor và các hãng khác cũng hưởng ứng cuộc chiến giảm giá, trong khi BYD mạnh tay khuyến mại 1.000 USD cho mẫu xe chủ đạo Song Plus, tức giảm khoảng 4%.

Nhưng cũng có hãng từ chối giảm giá các mẫu xe hiện hành nhằm bảo vệ giá trị thương hiệu, thay vào đó là giảm mức giá đề xuất cho các mẫu xe mới, kèm theo hành trình dài hơn và những tính năng lái tự động tiên tiến hơn.

Ví dụ, thương hiệu con của Geely là Zeekr thiết lập mức giá cho mẫu Zeekr X là 27.500 USD, rẻ hơn 28% so với Model Y và gần bằng tiền mua Honda CR-V.

Thực tế này là khá tàn khốc đối với các thương hiệu nước ngoài đang nhắm vào thị trường phổ thông ở Trung Quốc với các mẫu SUV cỡ nhỏ giá dưới 40.000 USD, như Ford.

Jim Farley, giám đốc điều hành Ford, biết rõ mức độ căng thẳng trong cạnh tranh đối với dòng xe điện phong cách SUV với hai hàng ghế - một yếu tố khiến xuất khẩu ôtô từ Trung Quốc tăng trưởng mạnh.

Ford cũng sẽ tái cấu trúc hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc khi đưa một trong số các liên doanh thành trung tâm xuất khẩu dòng xe điện cũng như xe động cơ đốt trong với chi phí phải chăng.

General Motors (GM) - hãng đang giảm lợi nhuận trong quý gần nhất - cần các mẫu xe điện mới để gây dựng lại thị phần ở Trung Quốc. Nhưng áp lực là rất căng thẳng.

"Trung Quốc có hơn 100 thương hiệu và chỉ số công suất hiệu dụng là 50%", theo Mary Barra, CEO của GM.

Tesla và Renault cũng đã sẵn sàng xuất khẩu SUV điện từ Trung Quốc sang châu Âu với số lượng lớn. Tesla sẽ bắt đầu vận chuyển mẫu Model Y từ nhà máy ở Thượng Hải sang Canada, cũng là đợt xuất khẩu xe đầu tiên tới Bắc Mỹ.

Trong khi đó, các hãng xe Trung Quốc cũng có kế hoạch để tăng doanh số SUV điện ở châu Âu. Zeekr nói họ có thể đưa mẫu Zeekr X tới Tây Âu. Còn BYD đã bắt đầu nhận đặt hàng mẫu Atto 3 cũng tại khu vực này trong quý I vừa qua.

Mỹ Anh